پس از حملات سنگین اسرائیل به تأسیسات نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران که در هفته‌ها و ماه‌های اخیر رخ داد، ساختارهای سیاسی و اجتماعی ایران دچار تغییرات و تنش‌های شدیدی شده است. این حملات که برخی منابع از آن به‌عنوان گسترده‌ترین عملیات نظامی اسرائیل در سال‌های اخیر یاد کرده‌اند، پیامدهای مهمی در چندین سطح به دنبال داشته که در ادامه به تفصیل به آن‌ها پرداخته می‌شود.
۱. تشدید فضای امنیتی و افزایش سرکوب
بلافاصله پس از حملات، حکومت ایران سیاست «امنیت کامل» را در پیش گرفت و فضای شهرها به‌طور محسوسی امنیتی‌تر شد. ایست‌های بازرسی، حضور گسترده نیروهای بسیج و سپاه پاسداران، گشت‌های شبانه و همچنین استفاده از فناوری‌های نظارتی برای کنترل معترضان افزایش یافت. کوچک‌ترین حرکت اعتراضی یا تجمع، به بهانه «وضعیت جنگی» و «حفظ وحدت ملی» سرکوب شد.
۲. تغییر در اولویت‌های بودجه‌ای و اقتصادی
این حملات باعث شد دولت ایران بخش زیادی از بودجه عمومی را به سمت بازسازی مراکز آسیب‌دیده نظامی و تقویت سامانه‌های پدافندی سوق دهد. در نتیجه بسیاری از پروژه‌های عمرانی، رفاهی و خدماتی متوقف یا کند شد و فشار اقتصادی بیشتری بر مردم وارد گردید. نرخ تورم دوباره افزایش یافته، ارزش ریال سقوط بیشتری را تجربه کرده و گرانی مواد غذایی و دارو به اوج رسیده است.
۳. وضعیت زندانیان سیاسی و عقیدتی
در جریان آسیب به زندان‌هایی مانند اوین و قزل‌حصار، بسیاری از زندانیان سیاسی به زندان‌های دیگر و بعضاً بازداشتگاه‌های موقت منتقل شدند. این انتقال‌ها در شرایطی غیربهداشتی، بدون دسترسی به وکیل یا اطلاع‌رسانی به خانواده‌ها انجام شد و گزارش‌هایی از بدرفتاری، شکنجه و کمبود امکانات پزشکی در این بازداشتگاه‌های جدید منتشر گردیده است.
۴. سرکوب رسانه‌ها و محدودیت اطلاع‌رسانی
حکومت پس از حملات اسرائیل، فشار گسترده‌ای بر رسانه‌ها و فضای مجازی وارد کرد تا انتشار هرگونه اخبار مستقل از ابعاد واقعی خسارت‌ها و اعتراض‌های داخلی را کنترل کند. اینترنت در بسیاری از مناطق دچار اختلال جدی شد و خبرنگاران مستقل تهدید، احضار یا بازداشت شدند. این سیاست سانسور باعث افزایش شایعات و اخبار ضدونقیض در جامعه گردید.
۵. سرکوب فعالان مدنی و صنفی
فعالان مدنی، صنفی و دانشجویی که به سیاست‌های دفاعی یا امنیتی جمهوری اسلامی انتقاد داشتند، بلافاصله زیر فشار مضاعف قرار گرفتند. برخی بازداشت و برخی تهدید شدند تا فعالیت‌های خود را متوقف کنند. حکومت با توجیه «حفظ امنیت ملی در شرایط جنگی» هر گونه نقد را به خیانت تعبیر کرده و حتی درخواست‌های معیشتی را امنیتی جلوه داده است.
۶. تأثیر روانی حملات بر جامعه
حملات موشکی و پهپادی اسرائیل به مراکز حساس، هراس عمیقی در مردم ایجاد کرده است. ترس از جنگ گسترده‌تر، فروپاشی زیرساخت‌ها و ناامنی عمومی باعث ایجاد اضطراب جمعی شده و بسیاری از خانواده‌ها دچار استرس شدید و اختلالات روانی گردیده‌اند. کودکان و نوجوانان نیز به‌طور خاص از این فضا آسیب دیده‌اند.
۷. وضعیت اقلیت‌ها در پی حملات
اقلیت‌های قومی و مذهبی در این دوره به‌طور خاص زیر ذره‌بین نیروهای امنیتی قرار گرفتند. در استان‌های کردنشین و بلوچستان بازداشت‌های گسترده‌تری رخ داد و فعالان این مناطق متهم به همکاری با دشمن خارجی یا برنامه‌ریزی شورش شدند. علاوه بر آن، بهاییان و نوکیشان مسیحی نیز هدف فشارها و تهدیدهای تازه قرار گرفتند.
۸. شدت گرفتن بحران معیشتی
با توجه به شوک اقتصادی ناشی از حملات و انتقال منابع مالی به حوزه‌های نظامی، بحران معیشت مردم عمیق‌تر شده است. گرانی کالاهای اساسی، کمبود دارو، اختلال در حمل‌ونقل و تعطیلی برخی کارخانه‌ها موجب بیکاری گسترده‌تر و افزایش خط فقر گردیده است. بسیاری از مردم ناامیدانه به دنبال راه‌های مهاجرت یا خروج از کشور هستند.
۹. سوء‌استفاده تبلیغاتی حکومت
حاکمیت تلاش کرده از این وضعیت به‌عنوان فرصتی برای تقویت همبستگی ایدئولوژیک استفاده کند. رسانه‌های دولتی با نمایش تصاویر «قدرت‌نمایی دفاعی» و شعارهای ضداسرائیلی، سعی در تهییج احساسات ملی‌گرایانه دارند و هرگونه انتقاد از وضعیت دفاعی کشور را خیانت قلمداد می‌کنند. این روند سبب شده بخش زیادی از واقعیت‌های اجتماعی و معیشتی پنهان بماند.
۱۰. محدودیت‌های اینترنتی بلندمدت
برخی کارشناسان هشدار داده‌اند که این بار محدودیت اینترنتی ممکن است به‌صورت بلندمدت برقرار بماند، چرا که حکومت آن را ابزاری کارآمد برای مدیریت بحران و کنترل اعتراض‌ها می‌بیند. این محدودیت دسترسی میلیون‌ها نفر به آموزش، تجارت آنلاین و شبکه‌های اجتماعی را مختل کرده و آسیب بزرگی به زندگی روزمره مردم وارد آورده است.
۱۱. تهدید مهاجران و ایرانیان خارج از کشور
همزمان با بحران، جمهوری اسلامی فشار بر ایرانیان خارج از کشور را هم افزایش داده است. گزارش‌هایی وجود دارد که خانواده‌های کنشگران در ایران تهدید می‌شوند و برخی گروه‌های نیابتی تلاش می‌کنند مخالفان در اروپا یا ترکیه را ساکت کنند.
۱۲. افق پیش‌رو
به نظر می‌رسد در صورت تداوم درگیری‌ها بین ایران و اسرائیل، مردم ایران نخستین قربانیان خواهند بود. آن‌ها در حالی که از تهدیدهای خارجی آسیب می‌بینند، از طرف حکومت خود نیز به‌خاطر کوچک‌ترین اعتراض یا مطالبه‌گری تحت فشار، سانسور و تهدید قرار دارند. این دوگانه فشار خارجی و داخلی جامعه ایران را در موقعیتی بسیار شکننده و خطرناک قرار داده و چشم‌انداز بهبود اوضاع را در کوتاه‌مدت تیره کرده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر